ปัญหาส่วนใหญ่ที่พบเวลาที่เด็กมาพบหมอฟันเด็กก็คือ ปัญหาฟันผุ ส่วนโรคเหงือกก็มีบ้าง แต่จะเป็นในลักษณะเหงือกอักเสบจากการแปรงฟันไม่สะอาดเป็นส่วนใหญ่ จะพบโรคที่เกิดกับเนื้อเยื่อหรืออวัยวะรอบๆฟัน (โรคปริทันต์ ) ค่อนข้างน้อย รองลงมา คือ ฟันได้รับอุบัติเหตุ เช่น เวลาที่เด็กวิ่งเล่นแล้วพลาดล้มจนฟันบิ่น หรือฟันหัก เป็นต้น
ดังนั้น การที่สุขภาพฟันของเด็กจะดีหรือไม่ ขึ้นอยู่กับการดูแลของคุณพ่อคุณแม่ว่าเอาใจใส่มากน้อยแค่ไหน สาเหตุที่ทำให้เกิดฟันผุในเด็กเล็กก็คือ การดูดนมขวด อันนี้สำคัญ เด็กที่ดูดนมขวดแล้วหลับไปทั้งๆ ที่ขวดนมยังคาปากอยู่ จะทำให้เกิดฟันผุได้รุนแรงและรวดเร็ว
สำหรับวิธีการดูแลสุขภาพปากและฟันให้ลูกนั้น แนะนำว่าต้องดูแลตั้งแต่ฟันยังไม่ขึ้น “การดูแลสุขภาพปากและฟันของเด็ก ให้ดูแลตามช่วงวัย ในช่วงแรกที่ฟันยังไม่ขึ้น หลังดูดนมแล้วจะมีนมตกค้างอยู่ในปาก ให้ใช้ผ้าสะอาดพันนิ้วแล้วเช็ดทำความสะอาดเหงือกและกระพุ้งแก้ม วิธีนี้นอกจากเป็นการทำความสะอาดแล้ว ยังเป็นการฝึกให้เด็กเคยชินกับช่องปากที่สะอาด พออายุประมาณ 6 เดือน เป็นช่วงที่ฟันเริ่มขึ้น ก็ยังสามารถใช้ผ้าสะอาดเช็ดได้เหมือนเดิมจนกระทั่งฟันกรามขึ้นจึงค่อยเปลี่ยนมาใช้แปรงสีฟันแทน ส่วนเรื่องยาสีฟัน ถ้าเด็กยังกลืนยาสีฟันอยู่ก็ยังไม่จำเป็นต้องใช้ก็ได้ การแปรงฟันให้เด็ก เขาจะให้ความร่วมมือมากน้อยแค่ไหน อยู่ที่เทคนิคของคุณพ่อคุณแม่แต่ละบ้าน ถ้ามีเทคนิคดี หลอกล่อเก่ง เด็กก็จะให้ความร่วมมือนาน เราก็สามารถแปรงฟันให้ลูกได้สะอาดขึ้น ส่วนจะใช้เทคนิคแบบไหนก็ขึ้นอยู่กับเด็กแต่ละคน ถ้าเด็กชอบของที่มีเสียง เราก็อาจซื้อแปรงสีฟันที่มีเสียงกรุ๊งกริ๊ง หรือมีเพลง ก็จะช่วยให้เด็กแปรงฟันได้นานขึ้น สรุปแล้วการป้องกันฟันผุหลักๆ ก็คือ หมั่นทำความสะอาดช่องปากและฟัน, คอยระวังไม่ให้เด็กหลับทั้งๆ ที่ยังดูดนมอยู่ และอย่าเติมน้ำตาลลงไปในนม นอกจากนี้ยังมีการใช้ฟลูออไรด์เสริมสำหรับเด็ก 6 เดือนขึ้นไป เป็นฟลูออไรด์ชนิดเม็ด นำมาให้เด็กอมหรือเคี้ยว หรือนำมาบดผสมน้ำให้ดื่ม สามารถช่วยป้องกันฟันผุได้ และเวลามาพบทันตแพทย์ ก็จะมีฟลูออไรด์ชนิดเจลทาให้ ก็สามารถช่วยป้องกันฟันผุได้เหมือนกัน
เมื่อถึงเวลาที่ต้องพาเจ้าตัวเล็กไปตรวจสุขภาพฟัน ต้องอาศัยความร่วมมือจากคุณพ่อคุณแม่ด้วย “ตรงนี้สำคัญมาก การที่เด็กจะให้ความร่วมมือกับคุณหมอหรือไม่ ปัจจัยสำคัญมาจากการเตรียมตัวเด็กมาจากบ้านว่าดีแค่ไหน การเตรียมง่ายๆ ก็คือ หานิทานหรือการ์ตูนที่เกี่ยวกับฟันมาให้ลูกอ่าน ให้ลูกดู แล้วก็อธิบายเพิ่มเติมว่าทำไมเราต้องไปหาหมอฟันเด็ก เมื่อมาหาหมอฟันแล้ว คุณหมอจะทำอะไรให้บ้าง อุปกรณ์ในห้องทำฟันมีอะไรบ้าง พยายามอธิบายด้วยคำพูดที่ไม่ยากเกินไปและฟังดูไม่น่ากลัว
อีกสองเรื่องที่เน้นคือ
- อย่าโกหกเวลาจะพาเด็กมาหาหมอฟันเด็กแล้วโกหกว่าจะพาไปเที่ยว พอมาถึงโรงพยาบาลเด็กก็จะเริ่มกลัว เริ่มรู้สึกหวาดระแวงว่าทำไมต้องหลอกให้มาโรงพยาบาล
- เรื่องที่สอง พยายามอย่าใช้การทำฟันเป็นการขู่เด็ก เช่น ถ้าลูกไม่ยอมแปรงฟัน คุณพ่อคุณแม่ควรอธิบายให้ลูกเข้าใจว่าถ้าไม่แปรงฟันแล้วจะเกิดผลเสียอะไรบ้าง ไม่ควรขู่ลูกว่าถ้าไม่แปรงฟันแล้วจะพาไปให้คุณหมอถอนฟัน ซึ่งจะเป็นการสร้างความกลัวให้เด็กทางอ้อม ทำให้เขารู้สึกว่าการไปหาหมอฟันเด็กเป็นสิ่งที่น่ากลัว
